Erica Ritzema (Basisschool D’n Hazennest, Tilburg) heeft in het Onderwijsblad (AOb) van 7 april 2012 in het artikel ‘Ik stop ermee!’ geschetst waarom ze na 29 jaar met pijn in het hart ophoudt met kleuteronderwijs.
Erica kan en wil zich niet conformeren aan de huidige vorm van onderwijs, die zo dwingend wordt opgelegd. Het begon ermee dat de kleuterleerkrachten de vorderingen van de kinderen te veel zouden vastleggen en geen vertrouwen zouden hebben in de natuurlijke ontwikkeling van het kind. Ze moesten projectmatig gaan werken vanuit de vrije ontwikkeling van het kind. Dat vonden de leerkrachten echter te vrijblijvend.
De situatie is nu totaal omgekeerd: kleuters moet leerstof van groep 3 worden voorgeschoteld en de resultaten moeten worden in een observatiemodel worden vastgelegd, dat niet uit inzicht in de natuurlijke ontwikkeling van kleuters is voortgekomen maar uit het werken met kinderen met afwijkingen.
Op die manier zijn kinderen gereduceerd tot vaatjes, waarin de leerkracht van bovenaf opgelegde informatie moet stoppen. En de leerkracht tot iemand die de kortetermijnsresultaten moet registreren. Niet de kleuter staat centraal maar mathematische en linguïstische onderdelen en opbrengstgericht werken. Expressievakken zitten in de knel en mede hierdoor denderen motorische vaardigheden achteruit.
Erica vindt dat ze op deze manier meewerkt aan een verkilling en een verharding van de maatschappij. De tijd waarin de Nederlandse kleuter spelenderwijs mocht leren, is voorbij want het huidige systeem geeft zelden nog de mogelijkheid om uit te gaan van de belevingswereld van de kinderen en de kinderen kunnen de nieuw ontdekte buitenwereld niet meer naar binnen brengen, want Erica moet vanuit de methode Kleuterplein werken. Daarin is de lesstof van bovenaf bepaald en zijn de lessen puur resultaat- en niet kindgericht. Dit alles druist enorm in tegen wat ze bij de KLOS over de begeleiding van kleuters heeft geleerd.
Niet alleen blijven de individuele talenten van de leerkrachten onbenut, maar ook wordt de Nederlandse kleuter in zijn identiteit ontkend: hij/zij mag geen echte kleuter meer zijn, want het systeem gaat voorbij aan de uniekheid van de kleuterfase. Wereldverkenning, verwondering, beleving en zintuiglijke waarneming zouden centraal moeten staan. Kleuters zouden vanuit eigen ervaring en beleving hun inlevingsgevoel moeten kunnen ontwikkelen en van daaruit moeten leren hun medemensen en hun omgeving met respect te bejegenen. Maar dat de kleuter een gebrek heeft aan oerervaringen, kan niet worden gemeten met de huidige registratiemodellen. Het kleuteronderwijs is verworden tot de kweekvijver van een neurotische, egocentrische samenleving en daar wenst Erica niet aan mee te werken.
Onderwijsvernieuwingen worden als projectielen op de leerkrachten afgevuurd. Erica’s collega’s balanceren daardoor op het randje van overspannenheid en het plezier in lesgeven wordt hen ontnomen. Zijzelf lijdt aan beroepsdeformatie en oververmoeidheid. Ze verwaarloost haar familie en vrienden en kan de actualiteiten nauwelijks bijhouden, omdat haar vrije dagen en weekeinden opgaan aan haar werk hoewel ze een deeltijdbaan heeft! De eisen grenzen aan waanzin omdat er onmogelijk aan voldaan kan worden zodat men óf burgerlijk ongehoorzaam moet worden óf onzorgvuldigheid toelaat.
Iedereen werkt zich te pletter, maar niemand houdt daar een voldaan gevoel aan over.
Door dit alles worden collega’s passanten die je in de gang groet, en die je per e-mail bijstaat als ze een zware periode doormaken. Het sociale aspect is verschraald door de werkdruk.
Erica werkt vaak het dubbele aantal uren werk van haar wettige aanstelling en is daarin voornamelijk met secundaire zaken bezig om aan de buitenkant te voldoen. Maar ze wil de kinderen een warme, veilige plek geven en dat kan niet meer. Ze past daar voor, ook in het licht van de cabareteske plannen op het gebied van passend onderwijs en zorg op maat. Ze wil geen onderwijs aanbieden dat economisch inzetbare pionnetjes aflevert, maar bijdragen aan een maatschappij met sociaal vaardige en respectvolle mensen. Onderwijs is dé investering in onze toekomstige samenleving en grote zorgvuldigheid is daarbij geboden.
Erica’s besluit ligt daarom vast: ze stopt met het geven van onderwijs, omdat haar alle zin in en van het lesgeven is ontnomen. De kleuter in Nederland heeft zijn bestaansrecht verloren. Ze geeft de strijd op.
ZE heeft helemaal gelijk jammer weer een talentvolle juf verloren.Dit is allemaal in het leven geroepen voor de kinderen die achterstand vertonen de Nederlandse taal niet machtig zijn.Maar ze vergeten dat dit niet werkt kinderen leren juist de taal van elkaar meer door het te ervaren en met elkaar om te gaan d.m.v. spel.Heel jammer want kleuters zet je niet op een bankje stil die willen ontdekken en ervaren en daar ontwikkelen ze zich door en met een juf die zich kan inleven in het jonge kind d.m.v. liedjes lezen spelen daar leren kleuters juist mer van! HEt wordt tijd dat dekleuters losgekoppeld worden van al dat verplicht moeten leren. JE gaat het doel voorbij het jonge kind is niet rijp daarvoor ze laten het heus wel zien als ze er aan toe zijn.Een net zo gefrustreerde juf die 2 jaar eerder is gestopt met werken i.v.m. deze ongunstige ontwikkeling ten kosten van het jonge kleuterkind!
Zelf ben ik ook gestopt. Een flinke burn-out , omdat er zoveel moet en je overal inzetbaar moet zijn. Laat iedereen toch op zijn/ haar specialistische plek werken.
En kleuteronderwijs is toch iets anders dan onderwijs vanaf groep 3. Omdat de resultaten er aan het eind van de basisschool niet naar teveredenheid zijn, denkt men dat als je aan de kleuters gaat sleutelen dit beter zou zijn. Maar kijk maar naar het onderwijs in Scandinavië , veel meer kind gericht i.p.v. resultaat gericht.
Ik ben het zo roerend met haar eens. Ben nu 68 jaar en met pensioen. Mijn hele leven heb ik mijn hart aan de kleuters gegeven. Vanuit de wereld oriëntatie gewerkt. Verteltafels, boekjes, materialen. Wat de kleuter buiten beleefde namen we de klas mee in, of ik bracht het mee van buiten en de kleuter werd betrokken in zijn buitenwereld. Niet een jaar vantevoren bedenken, dat we dit jaar op 25 april over de lente gaan werken. Maar de lente kondig zich buiten zelf aan. Daar zoeken we dan op dat moment alle materialen bij. En in alle hoeken of materialen, die de kleuter zelf kiest, en dus betrokken is, kunnen we goed in de gaten houden of het kind zich voldoende ontwikkelt. Als je de ontwikkeling en betrokkenheid goed volgt kan je als leerkracht altijd een stapje moeilijker aanbieden. Het is echt jammer hoe ik nu zie op de school van mijn kleinkind hoe veel hij moet. Terwijl hij er nog niet aan toe is. En als de juf dat constateert, moet hij maar een jaartje langer in groep 1 blijven.!!!
Ondanks dat ik met pensioen ben, gaat de nieuwe ontwikkeling van de kleuters in de Basisschool mij zeer aan het hart.
Ben het helemaal met je eens. Het is jamner dat je stopt want in wezen heb je het mooiste beroep dat er bestaat. Maar de desillusie is groot en kleuters niet de ruimte te kunnen geven om zich tot een warm liefhebbend mens te laten ontplooien, is frustrerend. Ik wens je succes. Vr. Groeten.