Ik moet mee met schoolreisje … (28)

Om te illustreren dat kleuters nog geen schoolkinderen zijn, vertelt Merel een verhaal over het schoolreisje van haar 4-jarige zoontje. Hoe moet je vertrouwen houden in de school, als zowel het schoolsysteem als de juf, geen oog heeft voor het individuele kind?

“Onze vierjarige H. gaat met de klas op schoolreisje. Met de bus, naar een sprookjespretpark. Heel erg leuk. Maar alleen niet zo voor hem. Hij wil heel graag gaan, maar vindt het dood en dood eng. Er gebeurt een heleboel in zijn 4-jarige leven op het moment. Hij groeit en groeit en zoekt nieuwe grenzen op. Op school voelt hij zich na een dik half jaar steeds zekerder en veiliger. Het was moeilijk voor hem in het begin. Alles was nieuw en vooral de sociaal-emotionele setting kostte hem vrijwel alle energie. Hoe ga ik me veilig voelen? Hoe gaat dat met al die kinderen? Wat zijn de regels? Wat is de bedoeling? De kanjertraining is voor hem een enorme houvast om de sociale structuren te snappen.
De eerste maanden lag hij na een schooldag om 18.00 uur al te slapen, gevoelig als hij is.
“Ja, het gaat beter”, zegt juf “hij raakt niet meer helemaal in paniek als iets anders gaat dan anders en hij wil zelfs meedoen met dingen.
Wel vraagt hij nog steeds alles na, steeds maar weer bevestiging zoeken.” Beetje bij beetje kruipt hij uit zijn schulp, helemaal op zijn eigen tijd. Want als ie dan gaat… dan gaat hij er wel voor. Dat is ook hoe wij hem kennen.
Totdat er steeds meer kinderen instromen in de klas. Een ander kind, B. kan dit niet goed meer hanteren. B. gaat onveilig gedrag vertonen om zijn eigen onveiligheid te uiten (heel driftig worden, slaan, duwen etc ), heel vaak als juf net even een andere kant op kijkt. De kanjertraining werkt niet meer en onze zoon H. raakt er helemaal van in de war. Gelukkig wordt dit op school goed aangepakt en de rust keert (een beetje) terug. Thuis blijft het ‘slechts’ bij driftbuien wat opstandig gedrag en weer broek- en bedplassen. Het lukt om met een strakke begrenzing en alsmaar duidelijk zijn hem weer redelijk lekker in zijn vel te laten komen. Het naar school gaan blijft een opgave en kost hem veel energie (dus ook veel afreageren thuis), liever blijft hij thuis, maar moedig gaat hij het iedere dag weer aan. Regelmatig houden we m wat vaker thuis als we menen dat de ‘overspanning’ van prikkels op school en de ‘inspanning’ die hij daarvoor extra moet leveren niet meer in balans zijn.
En dan komt het schoolreisje eraan. Nieuwe dingen vindt hij nog steeds spannend, als we ergens heen gaan dan zit hij graag nog eerst op schoot totdat hij zich helemaal veilig voelt. Daarna gaat ie lekker los om af en toe tussendoor weer even aan te haken bij een van ons, even contact maken. Om dan weer lekker weg te hobbelen. Lijkt mij heel normaal gedrag voor een kleuter van 4.

Wat betreft het schoolreisje: we stellen voor om mee te gaan met de bus, zodat hij zich bij zijn eerste schoolreisje zich wat veiliger zal voelen. H. vindt het een goed plan. Zo gezegd… zo geopperd op school. De juf vindt het geen goed idee, want ‘als zijn vader er is gedraagt hij zich anders’, dus lijkt het haar niet goed voor ons kind dat zijn vader meegaat. Daags voor het schoolreisje komt onze zoon uit school: “Mamma, weet je het al? Hebben jullie het al besloten en besproken met de juf? Mamma, MOET ik echt per se op schoolreisje? Ik wil echt niet mamma.” We praten met hem, zeggen dat het echt niet hoeft, maar dat het écht leuk is etc etc. Dan vragen we ons af: moet een vierjarige per se dit voor hem spannende ondergaan, terwijl hij het al niet gemakkelijk heeft? Nee dus. Natuurlijk niet. Het kind is 4 jaar. Hij heeft al zoveel nieuwe dingen te verstouwen. En dan in een grote bus met een klas en juf waar hij zich niet veilig waant. Zijn zus was ook zo. En die is nu 6 en het is HELEMAAL goed gekomen. Dus we hebben alle vertrouwen dat ook dit wel goed komt.

We hebben m geprezen omdat hij zo goed zijn grens kan aangeven. Wat niet inhoudt dat hij nu alles wat hij niet wil ook niet hoeft te doen. Dus we melden hem de volgende dag af. H. gaat niet mee op schoolreisje. School was NOT amused. En liet dat duidelijk merken … H. en ik brengen die dag samen zijn zus naar school. Zij zit op een andere school dan H. En hoe hartverwarmend was de reactie van de juf van onze dochter: “hee, H. wat leuk dat jij weer eens bij ons in de klas bent, ik heb je al heel lang niet meer gezien!” “Ja, ik moet eigenlijk mee met die bus (wijst), maar ik ga niet hoor.”

De Juf keek …. en zág hem, ook wát hij eigenlijk zei. Toen zei ze: “O, ja, dat snap ik wel hoor, het is ook best spannend voor het eerst met de bus, maar weet je, als je wat groter bent, dan komt er nog wel een keer een schoolreisje hoor en dan kun je vast wel mee.”

Maar het allerergste komt nog: daags na de dag van het schoolreisje komt H. uit school. “De juf heeft heel lang tegen me gepraat op de rand van de zandbak mam. Ze vond het jammer dat ik niet mee was gegaan. En ze was ook boos omdat ik niet mee was gegaan. Het duurde heel lang. Ik vond het niet leuk en ik moest bijna huilen en ik was ook bang, maar ik zei tegen mijn lichaam dat ik niet moest gaan huilen. En toen gingen mijn ogen helemaal wegdraaien, zodat ik bijna niks meer zag.” Dit is toch hartverscheurend…. Ik merk als moeder dat de emoties meteen heel hoog oplaaien en ik zó boos ben. Hoe kún je als juf. Een kind dat het al zo moeilijk is nóg meer belasten en in een loyaliteitsconflict zetten.

Pappa heeft even met hem gewandeld en gepraat en hem duidelijk gemaakt dat het heel goed is dat H. het heeft gezegd allemaal en ook dat hij zijn grens aan gaf met het schoolreisje. Dat zijn lichaam van hém is en dat hij daarover zelf mag bepalen. En dat wij zijn ouders zijn en uiteindelijk bepalen wat er gaat gebeuren en wat er goed voor hem is. En dat de juf of anderen dat dat misschien jammer vinden of boos zijn, dat is dan zo. En als ze maar door gaan, dat hij dan Stop moet zeggen ook tegen de juf. En ook dat hij heel trots is dat H. het allemaal vertelt en dat wij, zijn pappa en mamma achter hem staan.

In de dagen erna komt H. dagelijks met één of meer plasbroeken thuis. Hij wil er niks over zeggen. Gelukkig gaat het thuis goed met hem, hij heeft niet zulke boze buien meer en hij plast niet in zijn broek. Zou het komen omdat het ons nu dan is gelukt om als ouders écht achter hem te gaan staan? Zonder twijfel sterk gaan staan?

Vorig jaar met onze dochter (en dezelfde juf) lukte ons dat niet, want we bleven maar heel lang twijfelen en denken dat het aan ons lag. Als ik terugkijk, dan denk ik dat we toen nog niet zo sterk in onze schoenen stonden (ons eerste kind naar school, alles is nieuw, je vertrouwt erop dat…. Etc) en daardoor er niet zo voor haar hebben kunnen zijn, zoals nu voor onze zoon.

Een week later komt ons gevoelige stoere manneke uit school, helemaal volgeladen. Zijn zus deed even iets wat hem niet zinde en hij knalde meteen zijn boosheid en frustratie van de hele dag eruit. (briefje van school kreeg een scheur en zijn zus een duw en toen barstte hij in huilen uit). De juf kwam toevallig even aanlopen. Zij zag hem huilen en afreageren en dit is wat ze zei:“Zo, hij kan zich wel aanstellen hé? Tjonge. En over dat broekplassen, er is niets aan de hand hoor, hij vergeet gewoon om naar de wc te gaan want hij is zo druk aan het spelen. Het was weer een overstroming vandaag in e klas. Ik ga m wel vaker naar de wc sturen. Het gaat verder prima hoor.” De zoveelste geruststelling waar ik niet op zit te wachten, zeker omdat het niet waar is.

Als moeder wordt soms je zelfbeheersing erg op de proef gesteld. Ik kon me nog net beheersen en me beperken tot: “Tja, je bent er zelf wel heel druk mee zo in de klas met al dat opruimen.” En draaide me naar mijn kinderen toe en liep weg. Gelukkig hebben we bij toeval meer ogen en oren in school die wel met de feiten komen: handig hoor, overblijfkrachten, eerlijke stagiaires, die gewoon opmerken “ja, hij is echt best in de war, ik zie het (daar) en (daar) aan. Is er iets met hem aan de hand, hij is opeens zo teruggetrokken en hij plast wel heel vaak in zijn broek.” Ook hoop ik zo dat die mooie nieuwe leerkrachten het gaan redden in dit schoolsysteem. Met deze informatie weten we tenminste hoe we moeten handelen naar ons kind toe. Iedereen, ieder kind komt moeilijkheden tegen, dat hoort bij het leven. Maar als het maar glad gestreken wordt, alsof alles ok is, terwijl dat niet zo is, dan wordt het heel moeilijk voor ons om nog vertrouwen in deze juf te hebben. Hoe kun je als ouders dan goed samenwerken met een school? Nou ja, een ding hebben we wel besloten: nóg een jaar deze juf (dat zou dan het vierde jaar zijn) doen we ons gezin niet meer aan. Dan gaan we naar een andere school.