Het alles-overheersende controlemonster.

We zijn allemaal zo bang voor Corona, ik vind dat gek, want er is iets waar ik veel angstiger voor ben. Er is iets dat ons veel zieker maakt. Het is onzichtbaar, behalve als het je lukt om een andere bril op te zetten. Maar ook als je stekeblind bent is het ‘zichtbaar’, want we voelen allemaal dat het er is!  HET ALLES-OVERHEERSENDE CONTROLE-MONSTER. Die heeft ons volledig in zijn macht.

Ik werk met kleuters. Kinderen die nog maar vier tot zes jaar op de wereld zijn. Arme kinderen, in alle overvloed en rijkdom die er heerst hebben zijn ook nog eens te maken met een tweede monster. Ik noem hem Schaarste. Schaarste kijkt naar wat er niet is en niet naar wat er wel is. Als er een gat ontstaat dan moet Schaarste die weer vullen. HET SCHAARSTE-MONSTER weet hier vervolgens haarfijn argumenten bij te bedenken en zo houdt hij de wereld ‘intact’ en niet te vergeten het monster die boven hem staat, het allesoverheersende Controle-monster tevreden.

Wat is dit voor een wereld denk ik vaak. Als we verlost zijn van het een en we denken opgelucht adem te halen, dan vallen we vervolgens weer in het andere. Ik hoor u denken….., ja Corona, werkeloosheid, depressie…. Nee.., dat bedoel ik niet…, dat is misschien de zichtbare wereld. Ik bedoel het nieuwe monster dat op de loer ligt. Ik noem hem: HET GROTE GEHEIMZINNIGE DOELEN-MONSTER

Even terug naar mijn kleuterklas. De Citotoetsen afgeschaft. Ha, zal menigeen denken, dat geeft lucht en ruimte. Maar het enige dat er werkelijk gebeurt is, dat Controle-monster gewoon een stapje opzij doet voor Schaarste-monster. Schaarste-monster creëert een nieuw monster, Doelen-monster en dat is fijn voor Controle-monster, want zo heeft hij weer controle en is alles weer in ‘evenwicht’.

In mijn kleuterklas moet alles tegenwoordig opgehangen worden aan doelen. Dat is niet alleen voor ons als leerkracht bedoeld, maar kleuters zelf zouden meer gemotiveerd zijn als ze bij alles wat ze leren, ook zouden weten waarom ze dat leren. Daar kan je dan hulpbladen bij gebruiken, waarbij kleuters ook leren te reflecteren, d.m.v. smileys of duimen hoe ze gewerkt hebben. Prachtig toch? Wat leren ze veel! Maar hoe komt het dat mijn gevoel niet zo mee wil….? Wat is er aan de hand? Ja, lieve mensen, wat is er aan de hand?

 Er ontbreekt iets? Maar wat? We voelen het allemaal, maar het is ongrijpbaar, onzichtbaar … We hebben er nauwelijks woorden voor. Is het vertrouwen? Is het creativiteit? Is het loslaten? Geloven dat het vanzelf goed komt? Vinden we onze wereld wel normaal, of doen we net alsof? Is dit de wereld waarin we kinderen van vier jaar oud in onder willen dompelen? Wat geven we ze mee? Waarom maken wij zelf de wereld zo ingewikkeld en moeilijk? Denk je nu echt dat intrinsieke motivatie voorkomt uit doelen?

En dat terwijl ik om me heen kijk, de meeste volwassenen doen maar wat, want het is doodvermoeiend en inspiratieloos om bij alle keuzes die je maakt en alles wat je doet doelen te bepalen. Het vierde monster, ik noem hem: HET NOOIT-GENOEG-MONSTER, creëert hiermee in onze rijke welvarende wereld een enorme schaarste. Want om het even heel simpel te houden. Als we ons nu eens alleen zouden focussen op een rijke leeromgeving met veel variatie, denken we dan echt dat kleuters zich onvoldoende ontwikkelen en achterstanden gaan oplopen? Niet gemotiveerd zijn omdat het doel niet helder is?

Het lijkt misschien of ik tegen doelen ben. Dat is zeker niet zo. Wel tegen het doorslaan daarvan. Wel als het kinderen en leerkrachten tegenhoudt in hun ontwikkeling van spontaniteit, creativiteit, onvoorspelbaarheid/verwondering en vertrouwen.

Want als we iets zouden moeten leren, dan is het wel omgaan met onvoorspelbaarheid en vertrouwen, want dat het leven niet maakbaar is, dat verteld onze grote vriend Corona.

Liza