Jopie zendt een noodkreet aan de inspecteurs van het basisonderwijs in Nederland. Zij doet de oproep: Stop de kindermishandeling op onze scholen! Zij kan geen andere omschrijving bedenken van wat zij momenteel op diverse scholen constateert. De verzuchting van een gerenommeerde kinder- en jeugdpsychiater in Eindhoven sterkt haar in de overtuiging dat we niet langer mogen toezien dat kinderen stelselmatig overvraagd worden, met alle gevolgen van dien. De psychiater vraagt zich op basis van problemen met kinderen in zijn praktijk oprecht af in hoeverre leerkrachten op de hoogte zijn van ontwikkelingsfasen bij kinderen en hun lesstof daarop af stemmen.
Jopie: “ik ben vanaf 1974 werkzaam in het onderwijs. Begonnen als kleuterleidster, daarna hoofdleidster. In 1978 werd ik gevraagd mede leiding te geven op de net opgerichte experimentele basisschool “de Foekepot” te Venray. Na invoering van de wet op het basisonderwijs ben ik op genoemde school als adjunct-directeur verder gegaan.
In die jaren werd van deze school gevraagd een zgn. doorgaande leerlijn te ontwikkelen van 4 t/m 12 jarigen. Uitgangspunt was daarbij steeds om de “eigenheid “ van de kleuter daarbij niet uit het oog te verliezen. Met name de toenmalige inspecteur, dhr. Strelitsky, maakte zich daar sterk voor. “Een kind ontwikkelt zich ondanks de leerkracht en niet dankzij de leerkracht” was een zin die hij teams vaak voorhield. Hij probeerde daarmee vooral de rol van een goede observerende en begeleidende leerkracht te onderstrepen en in mindere mate de bepalende of sturende leerkracht. Testen werd in die tijd nog gedaan met de zgn. NST (de Nijmeegse Schoolbekwaamheidstest). Deze werd enkele maanden voor een eventuele overgang naar de 1e klas (groep 3) afgenomen.
Het ging hierbij vooral om inzicht te krijgen in bepaalde ontwikkelingsgebieden. Daarnaast was vooral het “schoolrijp zijn” van essentieel belang. Ook al scoorde een kleuter boven gemiddeld, als zijn leerhouding en of sociale en emotionele ontwikkeling nog niet “gerijpt” waren dan kreeg het kind “het voordeel van de twijfel”: een jaar langer kleuteren. In dat jaar kreeg het kind alle ruimte en uitdaging om zich zodanig te ontwikkelen (te rijpen) dat een schoolloopbaan zonder noemenswaardige problemen voor hem in het verschiet lag.
Sinds 1997 ben ik als invalkracht van groepen 1-2-3-4 werkzaam op diverse scholen in de regio Geldrop-Mierlo. In de hoedanigheid als vervangster heb ik van de zijlijn de ontwikkelingen in de onderbouw goed gade kunnen slaan. Eerst met verbazing, later verontrusting en nu soms ontzetting heb ik de afgelopen jaren moeten constateren dat het jonge kind ernstig overvraagd wordt. Op veel scholen is een heel leerjaar/ontwikkelingsjaar weggevallen!
Kinderen die nu met 4 jaar op school komen moeten voldoen aan vaardigheden of werken met materialen die 25 jaar geleden aan 5 – 6 jarigen werden gevraagd en/of gegeven.
Tijd om te “rijpen” is er niet meer. Bij “twijfel” gaat een kleuter naar groep 3, met alle gevolgen van dien. Echter: een kleuter die in groep 1 en/of 2 middels behandelingsplannen steeds wordt “bijgewerkt” zal die ondersteuning z’n hele schoolloopbaan nodig hebben. Hij begint al met een achterstand die haast niet meer in te halen is. Enkele van deze kinderen zag ik weer terug in groep 3 en/of 4: doodongelukkig aan een apart tafeltje met een eigen programma. Permanente overvraging kan ernstige psychische problemen geven. Deze kinderen is de kans ontnomen op een fijne schooltijd!
Ik hoop dat U, na het lezen van mijn woorden, begrijpt waarom ik deze brief een “noodkreet” heb genoemd. Hopelijk komt er een tijd dat we kunnen zeggen dat er “goede en heel goede”scholen in Nederland zijn. Scholen die in ieder geval rekening kunnen houden met de ontwikkeling van ieder individueel kind en zich niet hoeven te verschuilen achter de eisen die Inspecties, Cito, Schoolbesturen, maar ook Ouders stellen”.