Vandaag debatteert de Tweede Kamer over het kleuteronderwijs. Het CDA wil dat staatssecretaris Sander Dekker stopt met kleuters te behandelen als schoolkinderen.
Onderstaande opiniebijdrage verscheen in het Algemeen Dagblad:
Laat de kleuter weer fröbelen!
Met het verdwijnen van de kleuterschool en de speciale opleiding tot kleuterleerkracht in 1985 is het kleuteronderwijs steeds schoolser geworden.
Waar tot die tijd het vrije spel en het volgen van de ontwikkeling centraal stonden, worden jonge kinderen nu onderworpen aan verplichte lesmethoden, formele leerdoelen en strenge kleutertoetsen. Dit type onderwijs past dan misschien in de huidige prestatiegerichte maatschappij, maar doet geen recht aan de ontwikkelingsfase waarin jonge kinderen zich bevinden en moeten we niet willen. Want dit leidt ertoe dat kinderen getoetst worden op kennis en kunde die ze nog niet beheersen en hierin dus vaak niet slagen. Maar met het verlies van een specifieke opleiding tot kleuterleerkracht is de kennis en aandacht voor de ontwikkelingsfasen van jonge kinderen op de achtergrond geraakt. En dat terwijl er zoveel valt te leren over de ontwikkeling van het jonge kind en over hoe die ontwikkeling het best gevolgd, gestimuleerd en begeleid kan worden.
Een kleuter is geen schoolkind. Maar helaas wordt ie wel vaak zo benaderd door beleidsmakers. De Onderwijsinspectie controleerde tot twee jaar geleden of scholen gebruik maakte van kleutertoetsen. In het rapport Onderwijs 2032 stelde auteur van het plan Paul Schnabel voor om kleuters alvast verplicht Engels en Digitale Vaardigheden bij te brengen. Hoe verzint hij het vraag ik me dan af. En deze week debatteert de Tweede Kamer over het voornemen van staatssecretaris Dekker om het ‘zittenblijven’ onder kleuters in 2020 met 33% terug te brengen. Het lijkt erop alsof kinderen zo snel mogelijk klaargestoomd moeten worden voor de arbeidsmarkt. Of ze er nu klaar voor zijn of niet. Maar gras gaat niet harder groeien door er aan te trekken. En het kleuterbrein moet eerst voldoende ontwikkeld zijn, voordat het toe is aan letters stampen en sommen maken.
Het CDA wil af van de opgelegde methodedrang, formele leerdoelen en strenge kleutertoetsen. Beter is om de kleuterleerkracht meer zeggenschap te geven. Wij pleiten er dan ook voor om serieus te investeren in de opleiding voor kleuterleerkrachten. Enerzijds door huidige kleuterleerkrachten de mogelijkheid tot bijscholing te geven en anderzijds door nieuwe leraren op de Pedagogische Academie na een algemeen jaar een driejarige specialisatie voor het jonge kind van nul tot zeven aan te bieden. Dat betekent dat er meer tijd beschikbaar komt om kennis op te doen over het ontwikkelingsniveau in de peuterfase, kleuterfase en de fase van het jonge schoolkind. Meer tijd om te kijken hoe het onderwijs ingericht moet worden om aan te sluiten bij waar het kind aan toe is. En meer tijd voor het opdoen van praktijkervaring. Beleidsmakers, onderwijsinspectie en schoolbesturen kunnen dan weer een stap terug doen om de kleuterleidsters weer de ruimte te geven. En het belangrijkste: de kleuter krijgt weer de ruimte om te spelen, te ravotten en te fröbelen.
Ik ben nog steeds trots en blij met mijn in 1973 afgeronde 3 jarige Klosopleiding .
Werken in de kleutergroep is mijn passie en ik maak mij grote zorgen om het huidige onderwijs aan kleuters!. Veel kennis is verloren gegaan de afgelopen jaren.
Leerkrachten die in een kleutergroep moeten werken en er totaal niet voor opgeleid zijn, net afgestudeerde pabo studenten, die volgens methode,s werken , omdat ze handelingsverlegen zijn.
Volgend jaar ga ik vervroegd met pensioen, mede ook omdat ik mij een roepende in de woestijn voel en dat veel energie kost.
Ondanks alle prestatiedruk , heb ik de kleuter in zn waarde gelaten en ben op mijn klos -manier blijven werken.
Toetsen afnemen …… ik hecht er totaal geen waarde aan en heb dat ook nooit onder stoelen of banken gestoken. Kleuters zijn niet te vangen in kalenderleeftijden en gemiddelden!
Laten we de toekomstige kleuter leerkrachten weer goed opleiden op de Pabo!!
Leren observeren en anticiperen van en op de kleuter in ontwikkeling .
Inspectie, besturen, directie en politiek er van overtuigen, dat het roer om moet , zodat de kleuter niet meer als een schoolkind behandeld wordt en de doorgeschoten kwaliteitsbewaking zo snel mogelijk stoppen!
Helemaal goed, geen toetsen e.d. Maar spelen!!!! En bij leerkrachten ligt de taak ouders te overtuigen van de waarde en het belang van spelen in de kleuterleeftijd. En er is een tweejarige parttime opleiding!!!!! PostHBO Spelagogiek, waar je met je Pabo kunt specialiseren in spel bij kleuters of nog breder. Een echte aanvulling als je met kleuters werkt. http://www.spel.hu.nl voor informatie.
Een beetje achtergrond terug zou fantastisch zijn. Als ik nu een pabo stagiaire mag ontvangen is dat altijd uit het eerste halfjaar van de opleiding (lekker makkelijk beginnen?) of een lio. Zo jammer dat dat studenten uit het 2e of 3e jaar geen kleuterstages meer lopen, zo leren ze natuurlijk niets inhoudelijks bij in de periode dat ze al iets meer achtergrond hebben dan 2 kennismakingsweken.
Het wordt tijd! Maar vlak ouders niet uit…die vinden het veel belangrijker dat hun kind veel letters en cijfers kent dan dat het b.v kan bouwen, terwijl dat ook zeer belangrijk is! Ze leren dan hoogte, breedte en diepte en samenwerken!! Ben dan ook oud klosser ..
Gelukkig ben ik het als pabo-er en kleuterjuf helemaal met je eens. Zulke pabo kleuterleerkrachten bestaan gelukkig ook.
Ik ben het er helemaal mee eens. Wij leggen t jonge kind bewust stress op om op hele jonge leeftijd al te presteren.
Lekker knoeien in t zand. Modder en kinderboerderij, lekker scheuren met papier, oog en handcoordinatie etc. Dat wil ik zien.
Een schooldag duurt in principe 5,5 uur per dag (op onze school). Als de kinderen 4,5 uur per dag bezig kunnen zijn met zand, modder, spelen e.d. en 1 uur per dag besteden (met name in groep 2) aan letters en cijfers, worden ze hier dan slechter van? Hebben ze dat ene laatste uur ook nodig om te spelen voor een nog betere ontwikkeling? Of is het zinvoller om het kind in groep 2 in dit uur klaar te stomen voor groep 3? Ik vind het ook zielig dat die kinderen eerst 2 jaar bijna niets moeten, alles is goed. En dan ineens… is het spelen voorbij en moet er vanalles. Dat levert ook stress op, want er zijn ook kinderen die weten dat groep 3 ‘heel moeilijk’ is en dan liever in groep 2 blijven. Waarom is groep 3 zo moeilijk? Juist doordat het onderwijs dan ineens heel schools is én er ineens begonnen wordt met én lezen én schrijven én rekenen én nog veel meer. Het problem is dus dat groep 2 te gemakkelijk is en groep 3 te moeilijk. Oplossing: een aantal dingen van groep 3 naar groep 2 overhevelen, zodat niet alles pas in groep 3 voor het eerst aan bod komt. Ik vind dat de overgang tussen groep 2 en groep 3 vergelijkbaar zou moeten zijn als de overgang tussen bv. 1 en 2 of tussen 3 en 4.
Die toetsen, engels en computers kunnen wat mij betreft gewoon overboord.
Beste Bas,
Ik ben bang dat je er helemaal niets van begrijpt !
Je opmerking dat de kleuters bijna twee jaar niets moeten klinkt mij ook nogal verontrustend in de oren.
Het gaat in de discussie over twee verschillende fases in het kinderleven. Zoals je waarschijnlijk wel weet beginnen kinderen als baby daarna komen ze in de peuterfase.De peuterfase gaat vooraf aan de kleuterfase.
Vroeger was er voor de kleuters een aparte school namelijk de kleuterschool.Op deze school werd op een andere manier gewerkt.Men liet de kinderen spelen en werken en men observeerde de kinderen tijdens hun spel en werk.Uit hun spel en de manier van zelfstandig werken kon je namelijk hun ontwikkeling aflezen. Mits je hen de goede materialen passend bij hun leeftijd aanbood .Ik spreek over spelen en werken omdat het goed was als er oudste en jongste kleuters in een groep zaten.Men ging er namelijk vanuit dat ze ook van elkaar konden leren en dat ze elkaar zouden helpen .
Dit laatste was meteen ook weer een gelegenheid voor het bevorderen van de sociale ontwikkeling!
De gemiddelde kleuter ‘doorliep zo zijn ontwikkeling bijna vanzelf met een oplettende kleuterleerkracht op de achtergrond ‘ Ik gebruik naast het woord spel ook het woord werk dat duidt er op dat oudste kleuters niet meer de hele dag speelden.
Dit hield echter niet in dat ze dan activiteiten deden die voor groep drie bedoeld waren ,maar activiteiten die gewoon pasten bij de wat oudere kleuters.
Die activiteiten waren meer of meer een herhaling van van allerlei spelbelevingen die ze als jonge kleuters hadden opgedaan en die ze nu bewuster gingen ervaren en uitdiepen.
Ja en toevallig waren dit wel allerlei activiteiten die bv goed zijn voor de fijne motoriek.
Of activiteiten waar kinderen zich meer bewust worden van de ruimtelijke aspecten .
Ze raakten ook dieper betrokken bij hetgeen waar ze bezig waren !
Deze activiteiten zijn voorfases van de de vaardigheden die ze in groep drie nodig hadden ! Ik spreek nu dus over de voorfases!
De kleuterleerkracht kon zo dus zien of een ontwikkeling goed goed verliep en of het kind vaardig genoeg zou zijn voor groep drie.
Een kleuterrooster bestond elke dag uit dezelfde activiteiten
Namelijk de taalontwikkeling, de expressie/muzikale ontwikkelingen,de speel/werktij en bewegingsonderwijs/buitenspelen.Het had dagelijks een andere volgorde en er was een belangrijke restrictie : Na een taalontwikkelings -activiteit waarbij de kinderen stilzitten, altijd een activiteit waar de kinderen zich weer mochten bewegen! Zoals gym of werken /spelen!
Het sprak vanzelf dat de taalontwikkeling elke dag weer uit een ander uit een ander onderdeel bestond.Wel moest er herhaling plaats vinden want jonge kinderen hebben een behoefte aan herhaling.
Dit vond vaak in pauze plaats.
Ook rustige activiteiten afwisselen met beweging is zo,n behoefte voor kleuters !
Dat wil dus zeggen behorende bij zijn leeftijdsfase! Tja ik herhaal het maar want een kleuter is duidelijk verschillend van een schoolkind.
Door middel van mijn betoog wil ik er de nadruk opleggen dat niet nog meer kleuters de dupe moeten worden (velen zijn al de dupe) van een stroming in het onderwijs waarbij ondeskundigen het roer overgenomen hebben van de deskundigen.
Nee we moeten niet de kleuters lastigvallen met activiteiten die in groep drie thuishoren!!
Nee we moeten niet elke dag het laatste uur met letterles aan de slag gaan !
Ik heb niets tegen letterkennis zelf heb ik ook met letters gewerkt met kleuters ,maar nooit in de zin van letterles!
In thema,s maakte ik waar van toepassing gebruik van letters, woordbeelden en cijfers.
Lette op de reacties van de kinderen en ging daar op in.
Ook ging ik uit van de letters die kinderen herkenden.Vele weten de eerste letter van hun naam!
Dan hield ik een inventarisatie van voorletters van de kinderen !
Dit vonden ze leuk !
Tja wellicht werk je op een school waar je niet zelf je thema,s mag plannen?
Toen we in 1985 de overgang naar de basisschool maakten vond men dat leerkrachten van groep 3 bij de kleuters moesten gaan kijken om de overgang naar groep drie soepeler te maken!
Ik vind het ernstig dat er inmiddels scholen zijn waar te weinig kennis over kleuters en kennis over hoe te werken met kleuters aanwezig is.De scholen waar het in orde is niet te na gesproken.
Phine