‘Wanneer is spelen ook daadwerkelijk leren?’ (92)

‘Wanneer is spelen ook daadwerkelijk leren?’ Bij deze zin fronst de ervaren kleuterleidster Herma haar wenkbrauwen….Spelen is altijd leren! Het kind leert communiceren, samenwerken, ontwikkelt zijn taal, krijgt
ruimtelijk inzicht, ontwikkelt zijn motoriek…teveel om op te noemen. In elk spel zit een leeraspect!

“Hoe sluit je met je aanbod goed aan bij de ontwikkeling? Deze vraag wordt tegenwoordig teveel omgedraaid: Hoe sluit het kind aan bij de leerlijn die wij voor hen hebben uitgestippeld in een bepaalde periode? Want het kind van nu moet voldoen aan de eisen die de school en CITO stellen. En als het kind niet aan de eisen voldoet moet het in de zorggroep geplaatst worden en extra oefening krijgen! Hoe vaak zie ik niet dat deze  Zorggroep niet het gewenste resultaat oplevert. Het kind is nog niet toe aan de activiteit die wordt aangeboden.

Ook ik, kleuterleidster met 36 jaar ervaring, moet voldoen aan de eisen van het bovenschools management, de directeur en de Inspectie. Ook ik moet werken met zorggroepen die op vooraf geplande momenten  Instructie van mij en mijn collega moeten ontvangen. Op mijn opmerking dat ik een stap verder ben dan deze zorggroepen en de kinderen individueel en op hun niveau aandacht en opdrachten geef, krijg ik als  antwoord dat ik toch moet werken met zorggroepen. De kinderen vertonen een ‘achterstand’ en daar moet wat aan gedaan worden! Alles moet voor iedereen duidelijk op papier staan! Want dan kan er bekeken  worden of je aanbod goed is volgens de normen! Je tijd gaat zitten in groepsplannen, handelingsplannen en dagplanningen.

Dit frustreert enorm. Vanuit mijn KLOS opleiding, waarin ik de didactiek en pedagogiek leerde van de ontwikkeling van de 4 tot 6 jarige en inzicht hierin kreeg, weet ik precies hoe de ontwikkeling van het jonge kind verloopt. Vaak loopt deze niet vloeiend, maar sprongsgewijs. Ineens gaat ‘het knopje om’ bij het kind en heeft het de telrij door, of begrijpt het wat terugtellen is of kan het een woord synthetiseren. Ik heb de ontwikkeling in mijn hoofd, heb hiervoor geen papier nodig en kan het kind het juiste materiaal op het juiste moment aanreiken. Maar dat kan ik niet van te voren in een planning aangeven! Dat weet ik door observatie van het kind.  Doordat ik nu voor de hele dag een planning moet maken en exact moet omschrijven wanneer welk groepje extra aandacht van mij krijgt, kom ik niet meer toe aan de individuele begeleiding en observatie van de kinderen op hun niveau!

En dan de CITO toets die verplicht gesteld is op onze scholen. Alle kinderen moeten dezelfde toets maken, ongeacht hun leeftijd. Terwijl er tussen de leerlingen gemakkelijk een leeftijdsverschil van 7 maanden kan zitten! Als je daarbij optelt dat de kinderen op deze jonge leeftijd zich enorm ontwikkelen, mag je dan aan deze kinderen met zulke leeftijdsverschillen dezelfde eisen stellen? Dit is appels met peren vergelijken!

Ik maak mij zorgen om het hedendaagse onderwijs aan het jonge kind. Steeds vaker wordt er en móét er gebruik worden gemaakt van methodes, anders is je aanbod onvoldoende. De cognitieve ontwikkeling staat hierbij voorop. Alles draait om tellen, cijfers en letters. En je bent geen goede leerkracht als je niet overal in de klas woorden hebt staan, DEUR op de deur, RAAM op het raam, want het kind moet zo vroeg mogelijk met woorden en letters in contact komen. Er zijn best wel kinderen die hier interesse in hebben, maar het grootste deel is hier nog niet aan toe. Toch moet je dit in de klas hebben, anders heb je weer een minnetje op het inspectierapport!

En al die werkbladen en spelletjes op het digibord die de klas in komen! Er zitten best leuke dingen bij hoor, maar de meeste kinderen moeten eerst en vooral nog aan de slag met concreet materiaal. De werkbladen en het digibord zijn nog veel te abstract.
Jammer dat veel (jonge) leerkrachten het concrete materiaal overslaan en er geen inzicht in hebben op welke gebieden het kind zich met deze materialen kan ontwikkelen!

In de kleutergroep ligt de basis van de hele schoolloopbaan. Hier krijgen de kinderen door middel van hun spel en het werken met concreet materiaal inzicht in de wereld om hun heen. Te snel het accent leggen op de cognitieve ontwikkeling en de kinderen hun spel ontnemen maakt dat zij in hun verdere schooltijd het inzicht en ervaring missen om hun opdrachten goed uit te kunnen voeren. Frustratie en weer extra zorggroepen zijn het gevolg!”