Wat schooldirecties zouden moeten beseffen over het kleuteronderwijs…

In de online WSK inspiratie-meetingen van afgelopen week werden weer vele interessante onderwerpen besproken waar de kleuterleerkracht van vandaag mee te maken krijgt. Een steeds terugkomend onderwerp tijdens de meeting was de schooldirectie, één van de wortelen van de huidige problemen in het kleuteronderwijs. Dat het een diepgegronde wortel is, blijkt uit de online gesprekken die onder onze deelnemers plaatsvond.

Kleuteronderwijs is een apart vak!

Wat op de meeste scholen nog wel eens vergeten lijkt te worden, is dat een kleuter geen schoolkind is. Deze uitspraak is voor leden van de WSK niks nieuws. Vaak wordt er op scholen wat makkelijk gedaan over het werk van de kleuterleerkracht, terwijl dat toch echt een vak apart is. Zoals bij elk ander vak, is een goede opleiding de fundering. Tijdens onze online inspiratie-meeting, was er onder de kleuterleerkrachten een duidelijke overeenstemming het kleuteronderwijs en eigenlijk voornamelijk ‘de kleuterleerkracht’ een vak apart is. ‘Dat moeten alle leerkrachten, ouders, de politiek en vooral schooldirecties zich goed beseffen.’

‘Er mag een flinke bezem door het management.’

Een aantal van de deelnemers in de meeting waren ook van mening dat bij hen op school het management anders moet. Zo vertelde een van de kleuterleerkrachten:
‘Bij ons op school wordt het ‘beleid’ bepaalt door een onderbouw coördinator, maar die komt oorspronkelijk uit de bovenbouw.’
‘De kleuterleerkrachten worden vaak ook niet goed vertegenwoordigd op een school. Een goed voorbeeld daarvan kwam aan het licht toen de Cito-toets werd afgeschaft, iets waar wij als kleuterleerkrachten het denk ik allemaal over eens zijn dat dat een goede zaak is. Vervolgens wordt er vrij snel al weer gepraat over een andere ‘methode’ die ingevoerd zou worden. In de hele uitleg werd het woord ‘toetsen’ niet gebruikt. Het klonk allemaal heel mooi en werd daarom uiteindelijk door alle leerkrachten aangenomen. Maar in de praktijk bleek dat in deze nieuwe methode alsnog een soort ‘testen’ worden afgenomen. De toetsen bleven dus bestaan maar werd het niet langer de Cito genoemd. Ze hebben het op een leuke manier gebracht en op een zodanige manier beschreven, dat het allemaal heel positief klonk. Dan merk je dat er niet echt naar je geluisterd wordt. Het gaat niet om het afschaffen van de ‘Cito’, maar toetsen in het algemeen en dat gebeurt dus niet.’

‘Er wordt te veel gefocust op leerdoelen in de kleuterklas.’

Een onderwerp wat we vaker terug horen komen van kleuterleerkrachten in de praktijk en zo ook tijdens onze inspiratie-meetings, is dat de focus in de kleuterklas te veel ligt op het behalen van doelen.

‘Alles is zo gefocust op het cognitieve. Dat is echt iets wat de grote-mensen-wereld heeft verzonnen. Ook ouders denken er vaak zo over. Je hebt bijvoorbeeld ouders die bij thuiskomst aan hun kleuters vragen wat ze geleerd hebben. De kinderen horen lerend te spelen. Dus ik vraag me dan ook af wat ouders verwachten dat antwoord op die vraag zal zijn.’

‘Precies, een kleuter is een doener, die gaat gewoon beginnen en die ziet wel waar het schip strandt. Als de toren omkukelt beginnen kleuters weer opnieuw. Ze gaan niet van te voren denken; ‘nou ik ga nu dus een toren bouwen, die moet ongeveer zo hoog worden en dan bouw ik daarnaast nog een toren en die moet dan iets lager’. Zo denken ze helemaal niet, ze gaan gewoon beginnen! Ik wil me niet meer conformeren aan dat soort cognitieve leerdoelen voor kleuters.’

‘Een school heeft een duidelijk kleuterbeleid nodig, zowel intern als extern.’

Niet alleen de schooldirecties zijn te weinig bezig met het kleuteronderwijs op hun school, ook ouders weten/beseffen vaak niet hoe het er bij hun kleuters aan toe gaat. Zo werd onder een aantal WSK-leden het volgende besproken:

‘Ik ben op dit moment aan het zoeken naar een nieuwe baan in het kleuteronderwijs, maar door mijn ervaringen op vorige scholen ben ik erg kritisch geworden. Ik wil les geven op een school die de richtlijnen van de WSK volgen en dus de kleuter niet als een schoolkind beschouwd. Inmiddels heb ik alle websites van de scholen in mijn regio uitvoerig gecheckt, nergens kan ik iets vinden over hoe de school het kleuteronderwijs ziet. Dan denk ik, hoe moeten ouders dan kiezen? Is hun keuze dan gebaseerd op mond-tot-mond reclame? Want je kan helemaal niets zinnigs vinden op die websites.’

‘Er zijn ook schoolsites die wel mooie verhalen schetsen over het kleuteronderwijs, maar in de praktijk blijkt het er dan toch net even wat anders aan toe te gaan… Toen ik naar de school website keek zag het er eigenlijk allemaal heel mooi uit. Het zag er heel kleutervriendelijk uit. Maar toen ik daar kwam werken en er achter kwam wat de kleuters allemaal moeten doen/leren, dacht ik oh nee…  Ik werk nu op deze school en ben er echt niet over te spreken. Ik heb het ook medegedeeld in de vergaderingen en er meteen bij verteld dat ik er mee stop. Dit schooljaar zal ik zo goed mogelijk afmaken, maar daarna wil ik het niet meer op deze manier. Ik ben bang dat het kleuteronderwijs, zoals wij als leden van de WSK erover denken, dat je dat niet meer gaat vinden.’

Weten dat het ook anders kan

Wij als (oud/toekomstig)kleuterleerkrachten, weten dat het ook anders kan. En niet alleen kan, maar zoals in de hierboven te lezen argumenten ook hard nodig is. Zowel voor de kinderen als voor de leerkrachten. Volgens een aantal van onze leden die we spraken, is nu het zaak om de WSK en haar richtlijnen onder de aandacht te brengen bij de schooldirecties. Waarbij het hopelijke vervolg is dat het schoolbeleid in de kleuterklassen aangepast wordt op basis van deze richtlijnen. Een van de leden zegt daarover het volgende:

‘Ik denk dat het belangrijk is dat we de kennis overdragen aan directies. Ze bewust maken van het feit dat deze problemen spelen onder leerkrachten en dat er een Werk-en Steungroep Kleuteronderwijs in het leven is geroepen die deze problemen aan het licht brengt en oplossingen probeert te vinden. Want dat ontbreekt. Mensen hebben geen idee waar het over gaat. Als je als individu deze problemen ter tafel brengt dan wordt het er gelijk weer afgeschoven. Terwijl als de directie zich, door middel van meer bekendheid van de WSK, realiseert hoe groot het probleem is en hoeveel leerkrachten er hetzelfde over denken, dan wordt het wellicht serieuzer genomen.’

Ben je het (on)eens met de stellingen en argumenten hierboven? Laat het ons vooral weten door een reactie achter te laten. Wil je ook je mening delen over een onderwerp dat je bezighoudt? Bekijk dan onze agenda en meld je aan voor één van de online-inspiratiemeetings van de WSK. In deze meetings bespreken kleuterleerkrachten allerlei onderwerpen die voor hen belangrijk zijn in het kleuteronderwijs. Je kunt zelf je eigen onderwerp aandragen of gewoon lekker mee praten met de andere onderwerpen.

 CAB