Cito-kleutertoetsen: afgeschaft!

Zojuist heeft de Tweede Kamer gestemd over de motie van 33750 VII over het afschaffen van de Cito-kleutertoetsen; zie http://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/detail.jsp?id=2013Z20889&did=2013D43132.
De motie is aangenomen. En dat juichen we zeer toe!

Afschaffing Cito-kleutertoetsen terecht
Voor dat toejuichen hebben we de volgende redenen:

1. De Cito-kleutertoetsen zijn oneigenlijke meetinstrumenten. De uitslag geeft immers slechts aan hoeveel een kind afwijkt van het gemiddelde. Daardoor kunnen die toetsen geen onderscheid maken tussen kinderen die ergens niet aan toe zijn (en om die reden slecht scoren) en kinderen die ergens wel aan toe zijn maar die laag scoren omdat ze slecht onderwijs krijgen, een persoonlijk probleem hebben, getuige zijn van een echtscheiding, enzovoort.

2. De Cito-kleutertoetsen bevatten vragen over stof waar kleuters niet aan toe zijn, zoals letterkennis, cijferkennis, terugtellen, enzovoort. Daarnaast wordt het taalgebruik vaak niet door de kinderen begrepen omdat het niet aansluit bij hun ontwikkeling. We achten dit vergelijkbaar met het geven van opdrachten voor het besturen van een vrachtwagen aan iemand die een rijexamen doet voor het rijden in personenauto’s.

3. Er is een reëel alternatief, namelijk het observeren van kleuters in hun ontwikkeling op allerlei gebieden plus het gericht afnemen van reeds bestaande en goed werkende proeven. Wat dat laatste betreft, de leesrijpheid van een kind kan eenvoudig worden vastgesteld met de schrijfproef en de leesproef.

Vóór verdere verbetering van het kleuteronderwijs
We beschouwen het aannemen van de motie over het afschaffen van de Cito-kleutertoetsen als een eerste stap in de richting van het herstel van goed en verantwoord onderwijs voor kleuters. De afgelopen jaren zagen kleuterleerkrachten er zich steeds meer toe genoodzaakt om stof aan de kleuters aan te bieden, waar deze niet aan toe zijn (zie punt 2 hierboven).
Dit heeft geresulteerd in eenzijdig en dus slecht kleuteronderwijs. De onderwijsinspectie, die er als onderdeel van het officiële onderwijsbeleid is om goed (kleuter)onderwijs te waarborgen, heeft die verslechtering echter laten ontstaan. Het toelaten van de Cito-kleutertoetsen is daar slechts een voorbeeld van. Andere voorbeelden zijn:

a. Aan meer dan 40 Twentse basisscholen maken kleuters zich in 350 uur 16 letters eigen zonder te kunnen lezen (het blijkt dus om niet meer te gaan dan om het natekenen en herkennen van simpele symbolen). Een jong schoolkind daarentegen maakt zich in 40 uur alle letters eigen én kan lezen.
Wij hebben de inspectie hierop geattendeerd en verzocht actie te ondernemen. De inspectie doet echter niets en wijst naar artikel 23 van de Grondwet: het geven van dit soort slechte onderwijs zou onder de vrijheid van onderwijs vallen.

b. In een boek van het CPS wordt aan kinderdagverblijven aanbevolen om ervoor te zorgen dat kinderen aan het begin van groep 1 van het basisonderwijs 10 letters kennen.
We hebben uitgezocht op welk onderzoek deze aanbeveling is gebaseerd. Dit onderzoek blijkt niet te bestaan!
We hebben het CPS verzocht op grond van welk wetenschappelijk onderzoek het die aanbeveling doet. Het CPS reageert niet.
Tot slot hebben we de inspectie op deze stand van zaken geattendeerd en verzocht om actie te ondernemen. De inspectie doet echter niets. Volgens ons hoort een kinderdagverblijf geen onderwijstaken op zich te nemen.

Een eerste stap in de goede richting is gezet, maar de Werk- en Steungroep Kleuteronderwijs zal zich blijven inzetten voor onderwijs dat bij de beleving en het ontwikkelingsniveau van de kleuter aansluit en dus ook voor onderwijs zonder de huidige Cito-kleutertoetsen.
We hopen dat u aandacht wilt geven aan ons streven.

Met vriendelijke groeten,

De leden van de kerngroep van de Werk- en Steungroep Kleuteronderwijs

P.S. Op http://wegwijs.in/kleuteronderwijs/ vindt u informatie over de Werk- en Steungroep Kleuteronderwijs. Op http://wegwijs.in/kleuteronderwijs/kerngroep/ staan de elf leden van de kerngroep.